220

Paweł III
(Alessandro Farnese)

1534-1549

PAWEŁ III

Alessandro Farnese

13 października 1534 – 10 listopada 1549

ITALCZYK

Alessandro Farnese urodził się 29 lutego 1468 r. w Canino w rodzinie kondotierów o ogromnych posiadłościach. Szybko zdobył sobie uznanie kardynała-diakona kościoła SS. Cosma e Damiano i biskupa trzech innych diecezji. Papież Juliusz III mianował go biskupem Parmy. W 1519 r. Alessandro Farnese przyjął święcenia kapłańskie odmieniając swoje prywatne życie. Był kardynałem-biskupem Ostii i dziekanem Świętego Kolegium.

Po śmierci Klemensa VII na konklawe wybrany na papieża, koronowany przyjął imię Paweł III.

Papież Paweł III zachęcał do przeprowadzenia reform w zakonach, zatwierdził utworzone przez Ignacego Loyolę (1491-1556) Towarzystwo Jezusowe – Jezuitów. Paweł III potwierdził i udzielał opieki nowym zakonom: teatynom, barnabitom, somaskom, urszulankom i kapucynom. W 1542 r. ustanowił w Rzymie Najwyższy Trybunał Apostolski – Święte Oficjum a zadaniem tej instytucji, było czuwanie nad czystością wiary. Do kolegium kardynalskiego nominował między innymi takie osobistości jak Gianpietro Carafa – późniejszy papież Paweł IV. Marcello Cervini – późniejszy papież Marceli II.

W 1536 r. Paweł II utworzył komisję do zbadania stanu Państwa Kościelnego. Raport ten stał się podstawą do prac soboru powszechnego w Trydencie. Obrady soboru trwały od 1545 r. do 1563 r. Na soborze nie było przedstawicieli protestantów. W 1546 r. uznano dekretem Sacrosancta Tradycję, obok Biblii, za Źródło wiary i przyjęto za autentyczny, tzn. oficjalny, kanon Pisma św. według Wulgaty, przyjęto dekret o grzechu pierworodnym, dekret o usprawiedliwieniu człowieka, uchwalono dekrety o sakramentach, zakazano kumulowania biskupstw i uregulowano obowiązki duszpasterskie biskupów. Paweł III ekskomunikował i detronizował króla Henryka VIII, gdy ten został uznany przez parlament Anglii 3 listopada 1534 r. za głowę Kościoła angielskiego.

Paweł III przywrócił działalność uniwersytetu rzymskiego, powiększył Bibliotekę Watykańską, nakazał budowę Sala Regia w Watykanie i wykonanie fresków w papieskich apartamentach w Zamku św. Anioła. Rozpoczął wznoszenie Palzzo Farnese i zmusił Michała Anioła do kontynuowania budowy bazyliki św. Piotra w Rzymie; rozkazał mu też namalować Ostatnią Wieczerzę i pokryć malowidłami ściany Kaplicy Sykstyńskiej (fresk Sąd Ostateczny). W 1536 r. Paweł III przywrócił w Rzymie zwyczaj obchodzenia karnawału.

Papieżowi Pawłowi III w 1543 r. Mikołaj Kopernik dedykował pracę De revolutionibus orbium coelestium. W 1549 biskup krakowski Samuel Maciejowski przekazał papieżowi prośbę o przysłanie jezuitów do Polski.

Paweł III zmarł w Rzymie i został pochowany w bazylice św. Piotra.