155
Mikołaj II
(Girard de
Bourgogne)
1058-1061
Gerard
6 grudnia 1058 – 26 lipca 1061
FRANCUZ
Gerard, urodzony około 1010r. w Burgundii, był arcybiskupem Florencji.
Po śmierci papieża Stefana X kandydaturę Gerarda, akceptował dwór cesarski oraz książę Lotaryngii i Toskanii Godfryd. Gerard został wybrany na papieża w Sienie i przyjął imię Mikołaj II.
Synod w Sutri w 1059r. ogłosił nieważność wyboru Benedykta X.
Mikołaj II, odbył intronizację 24 stycznia 1059r. w Rzymie po ucieczce Benedykta X.
Mikołaj II był pierwszym papieżem, którego głowa została ozdobiona tiarą.
Papież Mikołaj II na synodzie laterańskim 13 kwietnia 1059r. ogłosił dekret In nomine Domini. Dekret ustanawiał nowe przepisy dotyczące wyboru papieża i stał się podstawą do następnych elekcji. Prawo wyboru papieża przyznano kolegium kardynalskiemu.
Kardynałowie – biskupi, tzn. proboszczowie najważniejszych rzymskich kościołów, ustalali listę kandydatów do tronu papieskiego. Kandydatem mógł być członek kolegium kardynalskiego lub przedstawiciel kleru rzymskiego. Uznano, że wybór biskupa Rzymu nie – Rzymianina i poza stolicą będzie ważny, jeśliby prawo wyboru zostało w tym mieście ograniczone. Ustalono, że papież nabywa od razu po wyborze pełnię władzy. Podczas wakansu władzę w Kościele sprawować będą kardynałowie – biskupi. Prawo cesarza do zatwierdzenia wyboru nie zostało zakwestionowane, ale nie stanowiło koniecznego warunku, przywilej ten miał być przyznawany indywidualnie kolejnemu władcy i miał zostać utracony na skutek nadużycia.
Synody rzymskie odbyte w 1060r. i 1061r. pod przewodnictwem Mikołaja II opowiedziały się przeciwko małżeństwu księży i symonii oraz ograniczały wpływ laikatu na dysponowanie dobrami kościołów.
Papież Mikołaj II próbował przywrócić życie wspólnotowe księży pełniących posługę przy katedrach – kanonicy regularni; a także zreformować zarząd dobrami kościelnymi, aby zminimalizować nadużycia i nieodpowiedzialnie przenoszenie prawa własności. Papież Mikołaj II zabronił duchownym przejmowania kościołów jako darowizny od osób świeckich. Przeciwstawiał się praktyce nadawania godności kościelnych przez świeckich feudałów – inwestytura świecka.
Za pontyfikatu Mikołaja II rozpoczęto zwalnianie z przeszkód małżeńskich – tzw. Dispensatio post factum.
W przeprowadzonej reformie zmierzano do zachowania ważności małżeństwa, ograniczając jego unieważnienie głównie z powodu przeszkody pokrewieństwa.
Synod biskupów niemieckich, uznając za zbyt surowe wymagania dyscyplinarne uznał dekrety Mikołaja II za nieważne i zerwał z papieżem jedność. Za pontyfikatu Mikołaja II książę czeski Władysław II (zm. 1092) płacił Stolicy Apostolskiej świętopierze.
Mikołaj II zmarł i został pochowany we Florencji w kościele S. Reparta.